XVI Szczyt BRICS poczynił znaczące kroki w kierunku opracowania architektury finansowej, odrębnej od instytucji z Bretton Woods (MFW i Bank Światowy), w celu „wdrażania Strategii Partnerstwa Gospodarczego Bloku”, która ma objąć „wszystkie obszary”1.
Główne cele obejmują:
Po pierwsze, sprzeciw wobec jednostronnych środków ekonomicznych lub sankcji. BRICS uważa sankcje nakładane bez upoważnienia ONZ za nielegalne. Ponad jeden na cztery kraje globalnego Południa spotkał się z sankcjami ze strony rządów zachodnich (Patnaik 2024). Rada Praw Człowieka ONZ pokazuje katastrofalny wpływ na dzieci w krajach objętych sankcjami, ponieważ ograniczają one dostęp dzieci do żywności. Na przykład w samej Syrii występuje ostre niedożywienie (pół miliona zahamowanych w rozwoju) gdzie z powodu sankcji na leki 90% dzieci potrzebuje pomocy humanitarnej, aby przeżyć.2 BRICS opracowuje środki mające na celu ochronę przed jednostronnością.
Po drugie, BRICS i ich partnerzy są zachęcani do zwiększenia handlu w walutach krajowych. Ponadto cyfrowe waluty banków centralnych (CBDC) zyskują na popularności i obniżają koszty transakcji. Handel między BRICS wzrósł o 65% między 2017 a 2022 r., osiągając 614,8 mld USD. Wraz z dodaniem krajów eksportujących ropę jako członków, prawdopodobnie gwałtownie wzrośnie. Arabia Saudyjska i ZEA, które niedawno dołączyły do BRICS, zamierzają wycofać „petrodolara” i ustalić płatności z Chinami, Indiami i innymi w walutach krajowych. Dziewięćdziesiąt procent handlu Rosja–Chiny odbywa się w juanach, a handel Rosja–Indie ma dużą część w rupiach–rublach.
Wiele krajów podąża tym schematem. ASEAN w maju 2023 r. ogłosiło handel w lokalnych walutach, Brazylia wezwała kraje Mercosuru do handlu w ich własnych walutach, a Afryka utworzyła Panafrykański System Płatności i Rozliczeń (PAPSS), aby ułatwić wewnątrzafrykański handel w lokalnych walutach. Handel w lokalnych walutach okazał się wykonalny i uważa się, że system wielowalutowy wspiera autonomię fiskalną i monetarną krajów (Kirke 2024). To przyciąga kraje do BRICS.
Po trzecie, istniejące struktury finansowe BRICS zostaną zreformowane i wzmocnione, aby dostosować je do przewidywanej ekspansji rozwijającej się architektury finansowej. Do instytucji tych należy bank BRICS, zwany Nowym Bankiem Rozwoju (NDB), działający od 2014 r. NDB pomaga państwom w realizacji projektów rozwojowych na innej podstawie niż Bank Światowy. NDB wypłaca 30% pożyczek w walutach swoich członków, a resztę w dolarach i euro. NDB jest kierowany przez członków i ma zasady napędzane popytem — co oznacza, że wnioskodawcy decydują o priorytetach swoich projektów.3 Bank nie ustala warunków, ale wspiera projekty „płci i włączenia społecznego”, które będą wspierać dostęp do dochodów, usług publicznych i wysokiej jakości miejsc pracy, szczególnie dla kobiet. Bank ten nigdy nie przewidywał zastąpienia istniejącego systemu monetarnego i nigdy nie planował de-dolaryzacji. Jego planem jest „budowa struktury finansowej, która nosi znamiona multilateralizmu i świata wielobiegunowego”.4
Do 2023 r. NDB zatwierdziło 32,8 mld USD na 96 projektów, skupiając się na infrastrukturze i planie zwiększenia pożyczek w walutach lokalnych. NDB zawiesiło transakcje finansowe z Rosją w marcu 2022 r. z powodu reżimu sankcji. Jego inwestycje wyniosły około 33 mld USD w porównaniu z 67 mld USD Banku Światowego za rok kończący się w 2023 r. Tak więc NDB działa w ramach globalnej architektury finansowej, w której Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) nadal kontroluje międzynarodowy system monetarny państw, które dążą do zadłużania się.
Po czwarte, szczyt ma na celu ożywienie Contingent Reserve Arrangement (CRA), zaprojektowanego jako alternatywa dla MFW w celu ratowania niewypłacalnych krajów. CRA działa w ramach NDB. Oczywiście NDB i CRA to tylko ułamek tego, czym są instytucje Bretton Woods. CRA, które ma mieć rezerwę w wysokości 100 miliardów dolarów, pozostaje ograniczone, podczas gdy Bank Światowy–MFW ma ogromne rezerwy i zdolność do wywierania presji i egzekwowania warunków wobec zadłużonych krajów.
Po piąte, Mechanizm Współpracy Międzybankowej BRICS (BICM) to mechanizm utworzony w 2010 r. w celu rozwiązania pragmatycznych problemów handlu i inwestycji między bankami BRICS. Koordynuje kredyt w walucie lokalnej i finansowanie rozwoju między bankami i był szczególnie przydatny podczas pandemii COVID-19. Szczyt chce, aby BCIM skupił się na nowych projektach i rozszerzył sposoby wymiany walut lokalnych.
Po szóste, spotkanie w Kazaniu przypieczętowało wdrożenie systemu komunikatów finansowych między bankami BRICS w celu utworzenia niezależnej infrastruktury rozliczeń transgranicznych i depozytów, zwanego BRICS Clear. (UE ma Euroclear, Chiny mają transgraniczny system płatności międzybankowych [CIPS], Indie mają ustrukturyzowany system komunikatów finansowych i używają SWIFT, a Rosja ma SPFS). BRICS Clear będzie zgodny z inicjatywą BRICS Cross Border Payments Initiative (BCBPI), która jest dobrowolna i niewiążąca.
BRICS Payment Task Force pracuje nad rozliczeniami w walutach lokalnych (paragrafy 65, 66, Deklaracja Kazańska). Jasne, Moskwa i Pekin są turbo-liderami tego systemu przesyłania wiadomości, biorąc pod uwagę, że Rosja została wykluczona z SWIFT.
, BRICS w lutym 2024 r. zainicjowało „wielostronną cyfrową platformę rozliczeniową i płatniczą” zwaną BRICS Bridge, która służy do łączenia rynków finansowych krajów członkowskich BRICS i zwiększania wzajemnego handlu. Zasadniczo digitalizuje to transakcje finansowe, które są ponownie oparte na walutach lokalnych, ale w formacie zdigitalizowanym. Trwają konsultacje na temat waluty cyfrowej z technologią rozproszonego rejestru (DLT) z tym związaną, więc „BRICS Bridge” jest powiązany z lokalnym CBDC. To połączenie jest na wczesnym etapie.5 Istnieje również propozycja „reasekuracji”, która jest próbą lokalizacji ubezpieczeń, które do tej pory są w posiadaniu kilku zachodnich monopolistów (na przykład Lloyds). Proponują również reformy Światowej Organizacji Handlu (WTO).
Po ósme, stworzenie nowej platformy inwestycyjnej w celu zwiększenia inwestycji w globalnym Południu jest w planach. Ale to może być tylko długoterminowy plan, ponieważ żadna z walut BRICS nie jest wymienialna i będzie powiązana z innymi opisanymi środkami. Z wcześniejszych modeli finansowych BRICS wynika, że wszystkie nowe instrumenty finansowe będą dobrowolne, niewiążące i będą systemami wyłącznie rząd-rząd.
Znaczenie instytucji finansowych BRICS wskazuje na stopniową demokratyzację globalnego krajobrazu finansowego, w którym można używać wielu walut, a strategiczne rezerwy krajów mogą zmieniać lokalizację i wzorce posiadania. Konfiskata 300 miliardów dolarów rezerw rosyjskich wywołała strach. Ponieważ handel rublem i juanem stanowi prawie 90% handlu między Rosją a Chinami, juan jest de facto strategiczną rezerwą dla Rosjan.
Instytucje finansowe BRICS, zwłaszcza NDB, pokazały, że ten model architektury finansowej: (i) zapewnia autonomię finansową; (ii) zmniejsza zależność od dolara i całkowite poleganie na dolarach w handlu; (iii) pomaga w dywersyfikacji poprzez niewielką redukcję zadłużenia i pożyczek odchodzących od dolara; (iv) wywiera presję na instytucje Bretton Woods, aby przeprowadziły reformy i włączyły gospodarki wschodzące i globalne Południe; (v) daje pewność siebie i wzmacnia waluty narodowe BRICS i innych krajów globalnego Południa; oraz (vi) rośnie zachęcanie do dwustronnego handlu w walutach narodowych. (Niedawno południowoafrykańska firma wspierana przez państwo Transnet otrzymała pożyczkę w wysokości pięciu miliardów randów). Bank BRICS jest innym, choć na małą skalę, modelem w porównaniu do dominujących instytucji finansowych i stanowi materialną podstawę wielobiegunowego systemu gospodarczego.
Źródło:
